به گزارش روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی، «میل اخنگان» یکی از برجهای تاریخی خراسان رضوی است که در فاصله 22 کیلومتری شمال شهر مشهد و 9 کیلومتری شرق تابران توس قرار دارد.
این میل دارای برج مقبره مانند به ارتفاع 17 متر است که بر روی سکوی مدوری با هشت نیمضلعی واقع شده است. با وجود سنگ قبر در فضای داخلی بنا، هویت فرد دفن شده در آن مشخص نیست.
تابلوی راهنمای بنا هم که میراث فرهنگی خراسان نصب کرده، آن را گور گوهرتاج خاتون خواهر ناشناختهای از بانو گوهرشاد تیموری معرفی کرده و بر اساس پیشنهادات قدیم که از گذشتگان ثبت شده ، به احتمال زیاد میل اخنگان، مقبره یک بانو بوده است.
ارتفاع ستون استوانهای «میل اخنگان» 13.7 متر و بلندی کلاهک عرقچینی که روی ستون قرار گرفته حدود 4.2 متر است. این برج ، سه درب ورودی دارد و در داخل آن، سنگ قبری به طول ۱۱۰ و عرض ۵۰ و ارتفاع ۴۰ سانتی متر دیده می شود که بر روی آن با خط ثلث و نسخ نوشته شده است.
بنای این میل از آجر ساخته شده و با قطعات کاشی به شکلهای مستطیل، چند ضلعی و ستاره چلیپا با نقوش برجسته و متنوع به رنگ لاجوردی و فیروزهای تزئین شده است.
«آندره گدار» باستان شناس فرانسوی میل اخنگان را به دلیل کاربرد کاشیهای مربع شکل نقشدار، به دوره تیموری قرن نهم منسوب کرده است و احتمالا هدف سازنده بنا از ساخت میل اخنگان به این شکل ساختن بنایی بینظیر بوده به همین دلیل از تجربیات و الگو معماری دورههای قبلی نیز در ساخت آن استفاده کرده و بنایی شاخص بر جای گذاشته است.
از دیگر نکات در خصوص ساخت این بنا میتوان به فضای داخلی آن اشاره کرد که بدون هیچ نقش و نگار و تزئینی ساخته شده و این در حالی است که نمای خارجی آن از دیوار گرفته تا نیمستونها با کاشی تزئین شده است.
«میل اخنگان» در تاریخ 20 خرداد 1321 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.