به گزارش روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی  یک کارشناس باستان شناسی عنوان کرد: روستای بابا لنگر با فراهم شدن زیر ساخت‌های لازم و معرفی آن می‌تواند یکی از روستاهای هدف گردشگری باشد و بافت تاریخی و طبیعت زیبای آن زمینه خوبی برای جذب گردشگر دارد.

 

محمد عبدالله‌زاده‌ثانی ادامه داد: اکنون که گردشگری هویت خوبی یافته در کنار سایر مشاغل موجود در روستا می‌تواند یک عامل در آمد و توسعه پایدار باشد.

 

وی بیان کرد: روستاى بابا لنگر یکی از توابع شهرستان خوشاب و در منطقه کوهستانى قرار گرفته که ارتفاعات اثقلان در شمال روستا و کوه یارسیم جان در شمال غرب روستا و کوه کلارد در شمال شرق آن واقع شده و همین امر باعث شده که آب و هواى منطقه در فصل تابستان بسیار خنک و دلپذیر باشد.

 

عبدالله‌زاده‌ثانی افزود: این روستا بناهای تاریخی فراوانی دارد و مجموعه تاریخی روستای بابا لنگر شامل آرامگاه حاج بابا توکل، آرامگاه میر مطهر، آب انبار ، چشمه آب شفا، دژ يا كلانتر، حمام و سردابه هاي بابالنگ، چهار

طاقي بابا لنگر(آتشكده) است. اين آثار شامل ابنيه و محوطه‌هاي باستاني و دوره اسلامی به ویژه دوره سلجوقیان تا قاجار را شامل می‌شود.

 

عبدالله‌زاده‌ثانی ادامه داد: این بنا داراي سردابه است و ضريحي چوبي در مركز آن قرار دارد که با شماره 10901 در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده است.

 

وی افزود: آرامگاه حاج بابا توکل و بقعه میر مطهر

مربوط به قرن هفتم ه. ق. از نوادگان امام موسی کاظم(ع) که به فاصله صدمترى شمال روستا واقع شده است. آرامگاه حاج بابا توكل که سازه‌اي سنگي با مصالح بوم است و بوم سنگ‌ها فاقد تراش هستند و فاصله ملات خور سنگ‌ها بند كشي شده است؛ داخل فضا داراي اندود گچ است و تزئينات گچ كاري ه بصورت استامپي در آن ديده مي شود.

 

وی گفت: آب از ضلع شمالى با دریچه‏اى که در محل به آن سرچشمه مى‏گویند وارد مخزن مى‏شود و پس از انباشت آب از دریچه ضلع جنوب شرقى خارج مى‏شود که زائران مى‏توانند همیشه آب تازه استفاده کنند و از خروجى آب براى مصارف نظافت و دیگر موارد مورد نیاز زائران استفاده شود.

 

وی گفت: آرامگاه مير مطهر بنای دیگری است که تقريباٌ مستطيل شكل است، بنا داراي تعادل و تقارن وريتم در هندسه و اجراست. بنا به لحاظ سازه‌اي از گل وسنگ وآجر وگچ وآهك تشكيل شده است پي بندي بنا سنگي است وكرسي چيني آن با سنگ صورت گرفته بقيه سازه از آجر است. اين آرامگاه به دليل ارزش‌هاي معماري تاريخي و فرهنگي به شماره 10900در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده است. این کارشناس باستان شناسی بیان کرد: از دیگر بناهای مجاور آرامگاه حاج بابا توکل، آب انبار بابا لنگر است که به منظور سهولت در دسترسى به آب و رفاه حال زوّار ایجاد شده است که از نوع دو مخزنى و داراى ورودى و خروجى آب است.

 

وی افزود: دژیا کلانتر یا زندان از دیگر آثار این مجموعه است که تاریخچه بنا، با توجه به نوع مصالح در قرون نهم یا یازدهم هـ . ق احداث شده است. پلان بنا به شکل تقریباً صلیب یا چلیپا است، سقف بنا از نوع جناقى است و مصالح آن خشت و آجر با ملات گل و گچ است. هندسه بنا تقریباً مستطیل شکل است. قرارگیرى بنا روى پشته‏اى صخره‏اى که تنها راه دسترسى به آن از ضلع شمالى است که احتمال زندان بودن محل را تشدید مى‏کند. اتاق‏ها به طول و عرض تقریبى دو متر در دو متر، بقایاى معمارى در برج در طرفین ورودى شمالى بنا مشهود است.

 

این کارشناس باستان شناسی افزود: با توجه به زائرسراى مجاور و قدمت امامزادگان، این بنا که مربوط به قرن هفتم هـ . ق است و به دلیل اهمّیت در حفظ هارمونى مجموعه و خصایص معماری با شماره 4463 در دریف آثار ملّى کشور به ثبت رسیده است. عبدالله‌زاده‌ثانی درباره چشمه آب شفا گفت: زائران پس از انجام مراسم زیارت در بازگشت برای تبرّک آب چشمه شفا را با خود مى‏برده‏اند، در این مجموعه چهار چشمه دیده می‌شود که فاصله هر کدام حدوداً چهل متر است.

 

عبدالله‌زاده‌ثانی بیان کرد: واقع شدن «بابا» بر مسیر کاروانى جادّه قدیم در محل برخورد بیهق، خبوشان، (قوچان) اسفراین و نیشابور ممکن است جایگاهى براى قبول امانى باشد که کاروانیان اموات خود را تدفین مى‏کرده‏اند، اما در بى‏نظمى اوایل حمله مغول چون این اثر مکمل خلاء اسناد تاریخى فرهنگى شمال شرق کشور بوده، همچنین نزد عموم مردم محل مورد احترام بوده در فهرست آثار ملّى و تاریخی به شماره 10899 ثبت شده است.

 

این کارشناس باستان شناسی درباره حمام بابا لنگر گفت: این حمام از نوع خزینه‏اى است؛ هندسه آن مستطیل شکل است آب حمام از چشمه قنات در ضلع غربى آن تأمین مى‏شود. حمام داراى سربینه، صحن گرمخانه و اتاق نظافت است.

خزینه آن در انتهاى ضلع شرقى حمام قرار گرفته و گلخن حمام در ضلع شرقى است. مصالح بنا از سنگ و آجر، ملات آهک و ماسه است و بدنه آن با ملات ساروج به صورت زبره عایق

بندى شده است. این کارشناس تاریخ سردابه‏هاى بابا لنگر را از آثار خاص این منطقه ذکر کرد و ادامه داد: مقابر گروهى با مصالح سنگ و ساروج که در دل کوه کنده شده به تعداد 70 سردابه که ارتفاع خیلى کمى نسبت به سطح عمومى دارد؛ گروهى معتقدند این سردابه‏ها مربوط به قبل از اسلام است و گروهى معتقدند، سردابه‏هاى گروهى به این شکل مربوط به قرون هشتم و نهم هـ . ق است.

 

وی گفت: سلطان آباد در شمال غربی استان خراسان رضوی قرار گرفته عبور جاده ترانزیتی آسیای میانه و راه آهن سراسری از خوشاب نیز بیانگر موقعیت مهم جغرافیایی و استراتژیک این منطقه است.   

 

وی همچنین گفت: چهارطاقى بابا لنگر (آتشکده)، که به شماره 11773 در فهرست آثار ملّى کشور به ثبت رسید از دیگر آثاری است که بر رفیع‌ترین قلّة شرقى رشته کوه اثقلان واقع شده است. مصالح بنا از سنگ و ملات آن ساروج است ، هندسه بنا مستطیل شکل و هندسه چهار طاقى به شکل مربع است. این کارشناس تاریخ افزود : فضاى جرز نسبتاً قطور است که تشکیل چهار گوشه اصلى یا چهار طاقى بر آن استوار شده و دو جرز بیرون بنا را که پایه‏هاى تأسیسات ورودى به چهار طاقى است، دارد. واقع شدن آتشکده‏ها معمولاً بر سر راه‏هاى کاروان رو یا مکانى که اشراف کامل به محیط داشته باشد و قرارگیرى این آتشکده بر سر راه کاروانى بیهق، جوین، خبوشان (قوچان) نیشابور، توجیه‏پذیر است.