به گزارش روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی، این اثر طبیعی در تاریخ 10/10/1397 در شورای ثبت استان و در 97/10/24 در جلسه شورای ثبت سازمان میراث فرهنگی کشور مطرح و مورد تایید قرار گرفت.
نشانی كامل اثر بر اساس تقسيمات كشوری در خراسان رضوی، شهرستان بجستان، روستای صلحآباد، كلاته بيد واقع شده است. این درخت از نوع بنه است و برای رسیدن به این اثر بایستی مسیر طولانی از بین مزارع و کوهها را طی نمود تا به آن رسید.
در مجاورت آن کوهی وجود دارد که مردم منطقه بر روی آن به شکل سنگ قبری با سنگهای کوچک سنگچینی نموده و اعتقاد دارند که محل دفن پیری بوده که مراد میدهد.
در پای درخت، وجود چندین قبر به چشم میخورد که مربوط به مردم محلی است که مردگان خود را در پای درخت به علت اعتقادات فرهنگی دفن نمودهاند؛ در کنار همین قبرها و درخت، محل عبور قناتی پر آب است که کشاورزان از آن، جهت کارهای کشاورزی استفاده میکنند.
بجستان از نظر آب و هوایی در ناحیه گرم و خشک ایران قرار دارد و از ویژگیهای این منطقه میتوان به خشکی نسبتا بالای هوا، کمبود رطوبت و ریزش نزولات جوی، تبخیر زیاد و عدم پوشش گیاهی اشاره کرد. مهمترين تشكيلات منطقه بجستان متعلق به سن پالئوزوئيك و مزوزوئيك است.
اين منطقه از نظر ساختار زمينشناسی به قسمتهای مختلفی تقسيم میشود؛ در شمال غرب بلوک لوت و به دليل نزديكی آن به محل اتصال به كوير مركزی دارای گسلههای امتداد لغز و دربارهای نقاط تراستی و نرمال است. تمامی بيرونزدگیهای اين ناحيه واحدهای پرگامبرين و پالئوزونيك است.
این تک درخت در روستای آهنگ در میان دو کوه و نزدیکی چشمه آبی واقع شده است و درختی متفاوت از دیگر درختان با شاخ و برگ در هم تنیده که تکههای پارچه به شاخههای آن بسته شده است، به چشم میخورد. در جنوب شرقی اين منطقه كوههای آهن بهصورت دو رشته موازی با جهت شمال غربی ـ جنوب شرقی كشيده شدهاند كه رشته غربی با كوههای گركو و جزين و رشته شرقی با كوههای كلات، كمر زرد و مير ماهی منطقه بجستان را از فردوس و گناباد جدا نموده است. با توجه به اين كه منطقه بجستان دارای محدوديتهای اقليمی، بارندگی كم، پراكنش نامناسب با ضريب تغييرات زياد سالانه، تبخير و تعرق بالقوه زياد، رطوبت نسبی كم، اختلاف زياد دمای شبانه روز، ساعات آفتابی زياد، پوشش ابری كم و وزش بادهای شديد و فرساينده است، جزء مناطق رويشی ايرانی- تورانی است كه اين وضعيت باعث كاهش توليد بيولوژيك در منطقه شده است.
این درخت در روستای صلحآباد در میان مزارع كلاته بيد واقع شده است و در خصوص ارزش گونهای آن باید گفت که گیاهان منطقه بجستان به سه دسته تقسیم میشوند؛ 1- گیاهان دارویی شامل زیره کوهی، آویشن، کاکوتی، کلپوره، پونه، گاوزبان و ... 2 - گیاهان زینتی شامل گلهای لاله، شقایق، نسترن، نرگس، گلناز و ...3 - درخچهها شامل بنه، بادام کوهی، زرشک، زالزالک، گز، تاغ، قیچ و.... از گونههای جانوری هم میتوان به آهو، قوچ و ميش وحشی، هوبره سهره طلايی و كبك اشاره کرد.
بیشترمردم از وجود درخت در این منطقه اطلاع دارند و مورد توجه و اعتقاد مردم منطقه است؛ مردم منطقه اعتقاد زیادی به این درخت دارند، به همین خاطر تا 200 سال پیش مردگان خود را در نزدیکی آن به خاک می سپردند و اذعان میدارند که اگر شخصی شاخهای از آن را قطع نماید، به عذاب سختی دچار خواهد شد؛ از همین رو این درخت تاکنون سالم مانده است. درباره تاريخچه این اثر هم باید گفت که با توجه به گفتههای اهالی اين درخت از زمانهای دور، در اين مكان بوده است و بيش از 1000 سال سن دارد و به دليل اينكه در مسير راه قرار داشته، مورد توجه و محل استراحت عابرين و همچنین مورد توجه و اعتقاد مردم بوده است. پوشش گياهی در هر منطقه بسته به نوع آب وهوا، مقدار ريزش نزولات آسمانی و فصل ريزش است و چون بجستان در منطقه بياباني و حاشيه كوير واقع شده است، بنابراين پوشش گياهی آن نيز بيابانی خواهد بود .اين درخت در روستای كلاته بيد شهرستان بجستان قرار گرفته و با همين نام در منطقه شناخته میشود.