به گزارش روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد گفت: شهرستان گناباد دارای آثار ملی و جهانی بسیاری است و با توجه به موقعیت خاص این شهر که در نقطه تلاقی راه‌های منتهی به مراکز اقتصادی، فرهنگی و تمدنی کهن قرار گرفته رونق و توسعه همه جانبه آن را سبب شده است.

 

علیرضا شناسایی اظهار کرد: براساس شواهد بر جای مانده از جمله محوطه‌های باستانی و... این منطقه نشان از استقرار و زندگی انسان از دوران پیش از تاریخ در این ناحیه دارد.

 

وی در خصوص قنات قصبه گناباد که برخی احداث آن را به بهمن پسر اسفندیار نسبت می‌دهند؛ گفت: در روایات شاهنامه نیز گناباد عرصه جنگ و حماسه در دوره اساطیری بوده و از برخی مناطق آن نیز در این اثر حماسی نام برده شده است.

 

شناسایی افزود: این شهر در صدر اسلام با نام «جنابد» به تمدن عصر اسلامی راه یافته و به استناد نوشته‌های تاریخ نگاران و جغرافی‌‎نویسان از اعتبار و اهمیت خاصی برخوردار بوده است.

 

وی اظهار کرد: ابنیه و آثار تاریخی، فرهنگی و اماکن مذهبی از جمله قنات قصبه، مسجد جامع گناباد، مدرسه تاریخی نجومیه از یادگارهای معماری اسلامی در دوره صفویه، خانه قدیمی شریعت با معماری متعلق به عصر قاجار و سازگار با محیط خاص کویری شامل هشتی، حوض خانه، سرداب و... از جمله جاذبه‌های گردشگری این شهر به شمار می‌رود.

 

 وی افزود: آب انبار شریعت(حسینیه) از آثار معماری دوران قاجار که در حال حاضر به صورت نمایشگاهی از آثار مردم شناسی مرتبط با آب از جمله نحوه برداشت و وسایل حفر قنات در معرض دید گردشگران قرار گرفته و به سبك تكایای مذهبی دوره ناصری طراحي شده از جمله دیگر جاذبه‌های گردشگری این شهر هستند.

 

شناسایی بیان کرد: در بین روستاهای این شهر روستای گردشگری باغ آسیا در فاصله 4 کیلومتری شمال شهر گناباد به دلیل استقرار آن در کریدور ارتباطی شرق و مرکز کشور، از اهمیت خاصی برخوردار است.

 

وی همچنین اظهار کرد: روستای ریاب در 5 کیلومتری جنوب غربی گناباد واقع شده که آثار به جای مانده در این روستا به لحاظ تاریخی به دوره قاجاریه و صفوی بر می‌گردد.

 

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد، افزود: ریاب از روستاهای هدف گردشگری در ایران است و مقبره ابومنصور ریابی از وزرای طغرل و مؤسس دولت سلجوقیان در این روستا واقع است.

 

وی بیان کرد: مجموعه تاریخی روستای قوژد هم شامل بناهای مهمی چون مسجد جامع، کاروانسرا و آب انبار در فاصله 10 کیلومتری شهر گناباد واقع گردیده است.

 

شناسایی ادامه داد: مقبره جغتین گیسور نیز در گستره دشتي وسيع در 72 كيلومتري شمال خاوري گناباد و در شمال روستاي گيسور بنايي آجري و زيبا متعلق به قرن هشتم هجري قرار دارد. اين بنا به اشتباه مقبره جغتاي پسر چنگيزخان مغول معرفي شده اما به احتمال بسيار بناي آرامگاه محل خاكسپاري يكي از بزرگان و صاحب منصبان ايراني بوده كه هويت وي آشكار نشده است.

 

وی همچنین از مسجد تاریخی حاج عبدالله مربوط به دوره قاجاری، قلعه دختر شوراب مربوط به دوران ساساني و قنات تاریخی رَهن در بخش مرکزی گناباد که از دشت روستاهای زیبد و روچی تا روستای رهن امتداد می‌یابد به عنوان دیگر آثار تاریخی و ارزشمند این منطقه نام برد.

 

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد بیان کرد: بقایای قلعه باستانی زیبد و محوطه دوازده رخ که بخشی از تاریخ گناباد متأثر از آن رقم خورده، در فاصله 20 کیلومتری غرب گناباد قرار دارد. شالوده قلعه سنگی و حصار خشت و گلی بر روی آن ساخته شده است.

 

شناسایی افزود: بنابر روایات تاریخی و متون کهن قلعه زیبد محل اقامت یزدگرد سوم و نبرد وی با نیزک ترخان بوده که مؤید اهمیت این پایگاه در عصر ساسانی است. همچنین نام زیبد درجنگ دوازده رخ در ابیات حماسی شاهنامه بارها تکرار شده و برمبنای آن محل وقوع این جنگ باستانی به نام سرپیوند در پای قلعه زیبد بوده‌ که سپاه ایران به رهبری گودرز در مسیر خود به سوی مرو از فارس به این محل عزیمت نمود. وی همچنین از بقعه امامزاده سلطان محمد عابد(ع)، مزار امام زاده سلطان احمد بیمرغ(ع)، بقعه امام زاده يحيي بن موسی بن جعفر(ع)، مزار امام زاده سلطان احمد جوانمرد(ع) و بنای دارالشفاء دلویی به عنوان بقاع و اماکن متبرکه شهرستان گناباد نام برد.

 

رئیس میراث فرهنگی و گردشگری گناباد در ادامه به جاذبه‌های گردشگری بیدخت اشاره کرد و گفت: این شهر با جاذبه‌های ارزشمند گردشگری و تاریخی در فاصله 5 کیلومتری گناباد واقع گردیده است. بیدخت با داشتن آثار و جاذبه‌های تاریخی نظیر مسجد جامع، یخدان کوثر، حوضخانه خواجه بیدختی، سراچه و منزل حاجی معین، آب انبار و تاسیسات مناسب اقامتی و به دلیل واقع شدن در مسیر ارتباطی شرق کشور یکی از مقاصد گردشگری شهرستان گناباد است.

 

شناسایی بیان کرد: راسته بازار سنتی بیدخت با معماری زیبای دارای حوض انبار و یک باب حمام از دیگر جاذبه‌های گردشگری این شهر محسوب می‌شود. وی عنوان کرد: روستای زیبای خیبری در فاصله حدود ۵ کيلومتري شمال شهر گناباد دارای نادرترین مجموعه باغات است که از آب قنات قدیمی روستا مشروب می‌شود.

 

رئیس میراث فرهنگی و گردشگری گناباد افزود: علاوه بر معماري بومی و دیدنی روستا با وجود بلندترین بادگير گناباد، گذرهایی که از میان باغ‌های میوه از جمله توت، انار، زرد آلو و... تاکستان‌ها ایجاد گردیده، به همراه درختان سایه گستر جلوه‌ای دلنشین از طبیعت را برای گردشگران به وجود آورده است.

 

وی گفت: عبور آب قنات از حاشیه اکثر کوچه باغ‌ها‌یی که به یکدیگر راه دارند باعث طراوت این روستا شده است.

 

شناسایی در خصوص طبیعت روستای زیرجان بیان کرد: روستای زیرجان در فاصله 36 کیلومتری جنوب غربی گناباد همچون نگینی سرسبز در دل رشته کوه سیاه کوه واقع گردیده و با چهره‌ای کوهستانی، در فصل تابستان از آب و هوای بسیار مطبوعی برخوردار است.

 

منطقه نمونه گردشگری کاخک با وجود جاذبه‌های مذهبی همچون مزار امام زاده محمد عابد(ع) و طبیعتی سرسبز، آب و هوای ییلاقی، آبشارهای طبیعی، پارک آبشار با مردمی مهمان نواز همه روزه پذیرای گردشگران فرهنگی و مذهبی است. پارک آبشار کاخک با وسعت 13 هکتار که از زیبایی‌های طبیعی این منطقه محسوب می‌شود دارای آبنما، استخر، فضاهای نشیمن بوده و بلواری به طول حدود یک کیلومتر آن را به شهر متصل می‌کند.

 

وجود آسیاب‌ها از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری کاخک به شمار می‌آید؛ همچنین مناظر طبیعی روستا و سد روچی، تفرج‌گاه کمر زیارت، رودخانه کال شور، غار طبیعی آهکی بیمرغ، منطقه ییلاقی سنو، منطقه ییلاقی درب صوفه وتک زو از دیگر مناطق گردشگری گناباد هستند.

 

رئیس میراث فرهنگی و گردشگری گناباد ادامه داد: روستای گردشگری گوهر دشت با جاذبه‌های فراوان گردشگری در فاصله 22کیلومتری غرب شهرگناباد واقع شده است. کوچه باغ‌های سنگی، درخت سرو کهنسال، حمام و قبرستان قدیمی و سنگ نگاره‌ای به خط عربی قدیم از جمله دیدنی‌های این روستا و پیرامون آن هستند.

 

عرصه‌های کویر نوردی گناباد

 

وی اظهار کرد: کلوت‌های طبیعی قوژد در فاصله 10 کیلومتری شرق گناباد و در نزدیکی روستایی به همین نام قرار دارد که از جاذبه‌های طبیعی بی‌نظیر گردشگری است. این کلوت‌ها در طول زمان بر اثر وزش باد و بارش باران ایجاد شده و در برخی نقاط ارتفاع آن ها به بیش از 100 متر می‌رسد.

 

از جاذبه‌های بکر و دیدنی گناباد، منطقه کویری روشناوند است که با اقلیمی خاص و هوایی مطبوع و پاک کویرنوردان را به سوی خود جذب می‌کند. همچنین آسمان این کویر شب‌های پرستاره‌ای را برای علاقه‌مندان به بحث نجوم فراهم آورده و این منطقه بهترین مکان برای رصد ستارگان است.

 

شناسایی در پایان به منطقه کویری نوده پَشنگ اشاره کرد و افزود: روستای کویری نوده پشنگ که گفته می‌شود پشن پسر افراسیاب آن را بنا نموده و در شاهنامه نیز از او نام برده شده، در فاصله 42 کیلومتری گناباد قرار دارد. وی گفت: دق حجی اسحق در گستره وسیعی از شرق تا شمال غربی نوده پشنگ بر جذابیت‌های طبیعی این منطقه افزوده است.