به گزارش روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی، در سیر تحولات تاریخ بیش از 3 بار مکان شهر تغییر یافته که سه مورد آن محرز و هویداست، به طوری‌که شهرقدیم در شرق شهر جدید واقع شده و خرابه‌های آن هنوز نمایان است. علاوه‌بر وجود زیستگاه‌های انسانی در این ناحیه از دوران‌های گذشته شواهد بر جای مانده از دوره خوارزمشاهیان، تیموریان و صفویه بر رونق و آبادی این ناحیه در آن روزگاران صحه می‌گذارد. علاوه بر آن رشتخوار درسده‌های دوازدهم و سیزدهم هجری نیز به دلیل توجه حاکم وقت «سلطان علی خان قرایی» در زمره مناطق آباد خراسان به شمار می‌رفت.

 

 اکنون خانه حاج سلطان علی خان قرایی ملقب به(حاجی خان یاور) در داخل شهر و در خیابان امام خمینی(ره) واقع شده است. این بنا یکی از سکونت‌گاه‌های زیبای برجا مانده از معماری دوران قاجار است که با توجه به کتیبه‌های موجود در بیستم شعبان 1344 هجری بنیان گردیده است. 

 

 رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان رشتخوار گفت: فضاهای ساختمانی این مکان شامل پیش ایوان ضلع شمالی با شش ستون در یک ردیف با تزئینات کاشی کاری و آجرکاری، فضای تابستانی و اتاق بادگیر در ضلع جنوبی، اتاق‌های نشیمن و مهمان‌خانه با شومینه‌های زیبای گچی، مطبخ، انباری و ... است. 

  

  کاظم کامیاب همچنین از مسجد جامع تاریخی این شهر که با توجه به نوع معماری (تزئینات آجرکاری)، شواهد باستان‌شناسی و مقایسه با مساجد جنوب خراسان احتمالاً مسجد-مدرسه‌ای دو ایوانی مربوط به دوره خوارازمشاهیان است به عنوان دیگر مکان دیدنی این منطقه نام ‌برد.

  

وی اظهار کرد: امروزه مسجد جامع رشتخوار مشتمل بر یک ایوان و شبستانی به انضمام محراب در گوشه جنوب غربی آن است. آجرچينی پوشش بنا و طاق نماهای پاكار آن به صورت خفته راسته و زيگزاگ اجرا و در زير اين طاق نماها، كتيبه‌ای قرآنی و كمربندی به خط كوفی، گچبری شده است.

  

 رئیس اداره میراث فرهنگی و گردشگری  رشتخوار عنوان کرد: بقایای شهر تاریخی جیزد که در 16 کیلومتری جنوب شرقی رشتخوار که به محل «قلعه کهنه جیج» مشهور بوده و در حقیقت همان شهر جیزد واقع شده است.

 

 

 

 بنا به نوشته فصیحی خوافی درزلزله مهیب سال 737 هجری ویران شد و سی هزار آدمی از قصبه زوزن تا به قصبه جیزد معدوم شدند. امروزه از خیل معماری جیزد تنها تپه ماهورها، بخشی از ارگ و حصار شهر، خندق و برج‌های پیرامونی آن با وسعت 60 هکتار بر جای مانده است. 

 

 کامیاب گفت: با توجه به داده‌های فرهنگی قدمت این شهر متعلق به قرون 5 تا 8 هجری قمری است.

  

 وی از آب انبار اکبرآباد، آب انبار مرکزی جنگل، آب انبار دو قلو رشتخوار، آب انبار سنگی‌آباد و آب انبار سنگان به عنوان دیگر اماکن تاریخی ازن شهر نام برد و افزود: حمام عیسی خان هم در مرکز ارگ تاریخی سنگان و در 23 کیلومتری شهر رشتخوار واقع شده و در حال حاضر نیز با توجه به بازسازي و مرمت در دو نوبت صبح و بعدازظهر مورد استفاده عموم مردم قرار مي‌گيرد. با توجه به سبک معماری، شواهد و قراین تاریخی احتمالاً این بنای تاریخی در دوره صفویه ساخته شده است.

 

 رئیس میراث فرهنگی و گردشگری رشتخوار پل سنگی- آجری سالارخان که در 27 کیلومتری جاده تربت حیدریه- رشتخوار بر روی رودخانه سالار یا کال سالار ساخته شده و از معماری بسیار زیبا و متناسب برخوردار است و مقارن با اواخر دوره قاجار در سال 1298 هجری شمسی به دستور کاظم خان قرائی و به سعی و اهتمام «حاج سلطانعلی خان قرائی(حاجی خان یاور) توسط آفرنده، معمار آستان قدس رضوی ساخته شده را از دیگر مکان‌های دیدنی این شهرستان ذکر کرد. 

 

 وی همچنین در خصوص تپه‌های پیش از تاریخی کوده بیان کرد: این تپه‌ها که در اطراف روستای کوده واقع شده‌اند، شامل 8 تپه هستند که با توجه به داده‌های سطحی تپه‌ها (سفال و ابزار سنگی) که شامل سفال‌های چرخ‌ساز و بعضاً دست ساز نخودی هستند، می‌توان سکونت در این تپه‌ها را مربوط به 5000 سال پیش دانست.

 

 کامیاب ادامه داد: قلعه تاریخی کریم‌آباد که متعلق به دوره قاجار بوده و در فاصله 5 کیلومتری شهر رشتخوار و در روستای کریم آباد واقع شده و یکی از سالم‌ترین قلعه‌های تاریخی استان محسوب می‌شود که هیچ تغییری درفضای داخلی آن صورت نگرفته می‌تواند یکی دیگری از امامن دیدنی ارزشمند برای گردشگران باشد.

 

قلعه تاریخی اکبرآباد که مقارن با دوره قاجار توسط عیسی خان و پسرش ذوالفقارخان قرایی ساخته شده، آسیاب برج رشتخوار که در دوره صفویه ساخته شده است و آرامگاه و مسجد تاریخی شاه سنجان که بر اساس شواهد معماری، پیشینه این ابنیه به سده نهم هجری می‌رسد از دیگر بناهای ارزشمند تاریخی این شهرستان محسوب می‌شوند.

 

 کامیاب همچنین از آرامگاه امامزاده میر قوام‌الدین موسوی نوق، آستان مقدس امامزادگان دو برادران احمدآباد آستانه و آستان مقدس امام زاده فاضل(ع) و مزار پیر یاهو به عنوان جاذبه‌های مذهبی شهرستان نام برد.

 

جاذبه‌های طبیعی شهرستان رشتخوار از دیگر مناطقی هستند که در سفرهای نوروزی بسیار مورد استقبال گردشگران قرا می‎گیرند.

 

 رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان رشتخوار ضمن معرفی دره ییلاقی زیرغرقاب بیان کرد: این دره ییلاقی با وضعیتی کوهستانی و کوهپایه‌ای دارای آب و هوایی مطلوب و مفرح است که رودخانه فصلی در فصول گرم سال باعث طراوات هوای آن می‌شود.

 

 وی افزود: آب و هوای مناسب، این ناحیه را از پوشش متنوعی از جمله گیاهان خودرو، باغات میوه و درختان غیرمثمر برخوردار کرده است. همچنین مناظر طبیعی دره ییلاقی زیر غرقاب چشم‌اندازهایی از طبیعت را به وجود آورده که توجه گردشگران را به خود جلب می‌کند.

 

 کامیاب به منطقه گردشگری و آبشار گرماب که وجود کوه‌های بلند، بارش برف در زمستان و آب حاصل از جاری شدن برف‌ها موجب ایجاد آبشاری زیبا در میان کوه‌های گرماب شده اشاره کرد و گفت: وجود نهرهای زلال و جاری، زیبایی در ساختار کوه‌ها، تپه ماهورهای اطراف، پوشش گیاهی چشم نواز در ارتفاعات، درختان بلند سرو و گذرگاه‌های پرپیچ و خم از ویژگی‌ها وخصوصیات منحصر به فرد تنگل علی‌آباد از دیگر مناطق رشتخوار است.

 

وی بیان کرد: این تنگل دارای طبیعتی بسیار دلنشین است. این فضای کوهستانی باعث شده حیوانات وحشی نظیر پلنگ، گرگ، کفتار، روباه، کل، قوچ وحشی، بزکوهی، کبک و تیهو در این منطقه دیده شوند. دریاچه فصلی نوق، سد شهید یعقوبی، تنگل کزقند و تنگل سوهه را از دیگر مناطقی است که درختان سرسبز، درختان سایه‌دار، چشمه سارهای جاری و... مناظر زیبایی از طبیعت را در این مناطق ایجاد کرده‌اند.

 

کامیاب گفت: در حال حاضر 270 اثر تاریخی در زمینه گردشگری در این شهرستان وجود دارد که از این میان حدود 250 اثر، تاریخی هستند و تعداد 21 اثر نیز ثبت ملی شده‌ و همچنین 20 تفرجگاه و جاذبه‌ گردشگری دیگر نیز در این شهرستان واقع شده است.